झापा ः भुटानले फेरि एक पटक आफ्ना नागरिक विरुद्ध अमानवीय कार्य गरेको छ। संयुक्त राज्य अमेरिकासमक्ष आफ्नो नागरिक स्वीकार गरिसकेको भुटानले पारो छोड्न गएका अमेरिकी फकिए लगत्तै देश निकाला गरेर कथित लोकतन्त्रको वास्तविकता उदाङ्गो पारेको छ। भूटानले दोहोरो चरित्र देखाएको छ।

भूटानी शरणार्थी समस्याको एक मात्र समाधान स-सम्मान स्वदेश फिर्ती नै हो भन्ने यथार्थलाई वर्तमान घटनाक्रमले पुष्टि गरेको झापाको बेलडाँगी शिविरका शरणार्थी अगुवाहरूले बताएका छन्। यो घटनाले शरणार्थी शिविर स्तब्ध र चिन्तित भएको छ।

भुटानी शरणार्थीहरूका अनुसार भूटान सरकारले केही दिनअघि अमेरिकामा निर्वासित भएका भूटानीहरुलाई स्वीकारे पनि तत्कालै न्यूनतम मानवअधिकारको प्रत्याभूति दिनुको सट्टा फेरि देश निकाला गर्ने दुष्ट कार्य गरेको छ।

कथित प्रजातन्त्रको घोषणा पश्चात् पनि भूटान सरकारको आफ्ना नागरिकहरूलाई बलपूर्वक देश निष्कासन गर्ने वा बेपत्ता पार्ने अभ्यासमा सुधार नआएको हालैको घटनाक्रमले पुष्टि गरेको भूटान पिपल पार्टीका अध्यक्ष बलराम पौड्याल, ड्रुक नेश्नल काँग्रेस प्रजातान्त्रिक अध्यक्ष दिन्जिन दोर्जी, भूटानी शरणार्थी प्रतिनिधि स्वदेश फिर्ती समितिका कार्यवाहक अध्यक्ष तिलक राई, भूटान स्वतन्त्र जनमञ्चका महासचिव डि.बि.सुब्बा र नेश्नल रिकन्सिलेशन कमिटी भूटानका संयोजक कृष्णबीर तामाङले निकालेको संयुक्त विज्ञप्तिमा लेखिएको छ।

उनीहरूले भूटानको यस्तो अमानवीय कार्य भर्त्सना योग्य तथा निन्दनीय रहेको उल्लेख गरेका छन्। ‘हामी नेपाल र भारत सरकार, मानवअधिकार सङ्गठनहरू, पत्रकार जगत्, अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय र सम्बन्धित पक्षहरूलाई यी पीडितहरूको मानवको रूपमा बाँच्न पाउने न्यूनतम अधिकार सुनिश्चित गर्न सहयोगका लागि अनुरोध गर्दछौँ,’संयुक्त विज्ञप्तिमा लेखिएको छ।

संयुक्त राज्य अमेरिकाले दश जना भूटानीलाई भूटान सरकारलाई हस्तान्तरण गरिएको भनिए पनि केवल तीन जना सम्पर्कमा आएपछि नेपालको अध्यागमनको हिरासतमा छन्। जबकि अन्य साता जनाको अवस्था अझैसम्म अज्ञात छ। विश्वका सबै संस्थाहरू अन्तर्राष्ट्रिय समुदाय, एम्नेष्टी इन्टरनेशनल र विशेष गरी भारत र नेपालस्थित अमेरिकी दूतावासलाई उनीहरूको खोजी गर्न र राज्यविहीनता एवं पहिचानविहीनता हुने स्थितिबाट बचाउन संयुक्त विज्ञप्तिमार्फत उनीहरूले अपिल गरेका छन्।

करिब दुई दशकअघि विश्वका विकसित देशहरूले दीर्घकालीन समाधानको नाममा नेपालमा शरण लिएका भूटानी शरणार्थीहरूलाई तेस्रो देश पुनर्वास प्रक्रियाका लागि आव्हान गरे। यसअन्तर्गत कानुनी प्रक्रिया पुर गरी क्यानडा, अस्ट्रेलिया, न्यूजिल्याण्ड, नेदरल्याण्ड, नर्वे, संयुक्त राज्य अमेरिका, डेनमार्क र बेलायतमा भूटानी शरणार्थीहरू पुनर्वास हुने क्रम बढेर गयो।

अधिकांश भूटानी शरणार्थीहरूले संयुक्त राज्य अमेरिकामा पुनर्वास हुने अवसर प्राप्त गरे। तर, विडम्बना ! केही दिनअघि मात्र संयुक्त राज्य अमेरिकामा पुनर्वास भएका मध्ये दश जना भूटानीलाई देश निकाला गरियो। चार्टर विमानद्वारा पारो विमानस्थल पुर्‍याइ भूटान सरकारलाई हस्तान्तरण गरेर अमेरिकी अधिकारी फर्किए।

अमेरिकी अधिकारी फर्किए लगत्तै भूटानले उनीहरूलाई मध्यरातमा सरकारी साधनमा राखी भारतीय सीमापार गरायो। सीमापार गराइएका मध्ये आशिष सुवेदी, रोशन तामाङ र सन्तोष दर्जी नेपालस्थित बेलडाँगी शरणार्थी शिविरमा पुगे। तर अरू सात जना अझैसम्म सम्पर्कविहीन छन्।

भूटानले संरक्षण गर्ने जिम्मेवारी लिएका नागरिकलाई पुनः देश निकाला गर्ने कार्यले सन् १९४८ को मानव अधिकारको विश्वव्यापी घोषणापत्रको प्रत्यक्ष उल्लङ्घन भएको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ। ‘विश्वका मानवअधिकारवादी संस्थाहरू, एम्नेष्टी इन्टरनेशनल, संयुक्त राष्ट्रसङ्घ, राष्ट्रसङ्घीय शरणार्थी उच्चायुक्त साथै अन्तर्राष्ट्रिय समुदायलाई हामी भूटान सरकारले अपनाएको अमानवीय र घृणित कार्यको गम्भीरतापूर्वक निन्दा गर्न र मुद्दाको दीर्घकालीन समाधानका पहल गर्न ध्यानाकर्षण गर्दर्छौ,’संयुक्त विज्ञप्तिमा लेखिएको छ।

भूटानी नागरिकहरूलाई पटकपटक शरणार्थी बन्नबाट बचाउन र शरणार्थी समस्याको दीर्घकालीन तथा पूर्ण समाधान हेतु बहुपक्षीय वार्ताको विकल्प नहुँदा यथाशीघ्र यस सम्बन्धमा नेपाल सरकारको अग्रसरतामा अन्तर्राष्ट्रिय जगतको सकारात्मक पहल हुनेमा विश्वस्त रहेको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ।

विश्व समुदायसँग हालै भूटानबाट गलत तरिकाले निष्कासित गरिएका र तीन दशक अघिदेखि स्वदेश फर्कन लालायित सबै भूटानीहरुलाई आफ्नै देशमा सहज रूपले बस्न सक्ने वातावरण सिर्जना गर्ने हेतु दीर्घकालीन समाधानको पहल र समर्थनका लागि पनि उनीहरूले जोडदार माग गरेका छन्।

सम्बन्धित समाचार

अमेरिकाले डिपोर्ट गरेका १० जना भूटानी शरणार्थी राज्यविहीन, ७ जनाको अवस्था अज्ञात

दमकमा पक्राउ परेका भूटानी शरणार्थीलाई फिर्ता पठाउन समस्या, अध्यागमनको निर्णय कुर्दै प्रशासन