चाडपर्वका बेला लाखौँ मानिसहरू शहरबाट गाउँतिर फर्किएसँगै सार्वजनिक सवारीसाधनमा भीड अत्यधिक बढ्छ। टिकटको कमी, कालोबजारी, लामोलाइन र सवारीमा यात्रु बढी चढाइएपछि यात्रुहरूको यात्रा कठिन र असहज हुन्छ। केवल यात्रुको असुविधा मात्रै होइन, कमजोर व्यवस्थापनका कारण यो समस्या हरेक वर्ष दोहोरिँदै आएको छ। चाडपर्व नजिकिँदै गर्दा बजारमा दैनिक उपभोग्य सामग्रीहरू कृत्रिम रूपमा महँगिने गर्छन्। व्यापारीहरूले मासु, तरकारी, फलफूल, कपडा र यातायात भाडासम्म मनपरी मूल्य निर्धारण गर्ने गरेका छन्।

सरकारी अनुगमनको कमजोरीका कारण उपभोक्ताले बारम्बार शोषण भोग्नु परेको छ, जसले विशेष गरी कम आय भएका परिवारमाथि आर्थिक दबाब थपेको छ। जीर्ण सडक, चालकको लापरबाही, सवारीमा बढी यात्रु चढाउने प्रचलन र चाडपर्वको भीडका कारण सडक दुर्घटनाको जोखिम चाडपर्वमा झनै बढ्दछ।

हरेक वर्ष सयौँ मानिसले दुर्घटनामा ज्यान गुमाउने वा घाइते हुने गरेका छन्। साथै, रमाइलोका नाममा जुवा खेल्ने, अत्यधिक मदिरा सेवन गर्ने र पिङ–चङ्गा खेल्दा हुने चोटपटकले दुर्घटनाको सङ्ख्या अझ बढाउने गर्दछ।

चाडपर्व सबैको साझा पर्व हो भन्ने भनाइ भए पनि व्यवहारमा यो प्रायः देखिँदैन। धनी र गरिबबीचको भिन्नता चाडपर्वमा अझै स्पष्ट देखिन्छ।सम्पन्न वर्गले विलासी खर्च गर्दै पर्व मनाउने भए पनि गरिब र सीमित स्रोत भएका परिवारका लागि दशैं केवल आर्थिक भारको विषय बनिरहन्छ। साथै, कतिपय दलित र पिछडिएका समुदाय अझै सामाजिक व्यवहारमा अलग्गै राखिने प्रचलन रहिआएको छ।

नेपालमा यातायात व्यवस्था अझै व्यवस्थित भएको छैन। काठमाडौँ लगायतका शहरहरूमा सार्वजनिक सवारीको कमी, भिडभाड, लामो लाइन र सवारीमा यात्रु बढी चढाउने समस्या सामान्य देखिन्छ। विशेष गरी चाडपर्वको समयमा यो स्थिति अझ गम्भीर बन्छ। ग्रामीण क्षेत्रहरूमा राम्रो सडकको अभावले यातायात सुविधा पाउन थप कठिनाइ पैदा गर्दछ। टिकट अभाव, कालोबजारी र असुरक्षित यात्रा गर्दा नागरिकहरूले यातायात सङ्कटको सामना गर्न बाध्य छन्।

नेपालमा सडक दुर्घटना मृत्यु र घाइते हुने प्रमुख कारण मध्ये एक बनेको छ। यसका कारणमा लापरबाहीपूर्वक सवारी चलाउनु, सवारीमा बढी यात्रु चढाउनु, मादक पदार्थ सेवन गरेर गाडी चलाउनु, सडकको जीर्ण अवस्था र यातायात नियम नमान्नु जस्ता विषयहरू पर्छन्। चाडपर्वका समयमा दुर्घटनाको सङ्ख्या अझ बढ्ने गरेको छ।हरेक वर्ष सयौँ नागरिक सडक दुर्घटनामा ज्यान गुमाउने वा जीवन भरका लागि अशक्त हुने गरेका छन्।

यातायात सङ्कट र सडक दुर्घटना रोक्न सरकारले प्रभावकारी कदम चाल्न आवश्यक छ। यसका लागि सार्वजनिक सवारीमा अनुशासन कायम गर्नु, टिकट प्रणाली पारदर्शी बनाउनु, सडक मर्मत र विस्तार गर्नु, चालकलाई पर्याप्त तालिम दिनु र नियम कडाइका साथ लागू गर्नु जरुरी छ। साथै, यात्रुले पनि जिम्मेवारी पूर्वक सवारी नियमको पालना गर्नुपर्ने हुन्छ।

नेपाल जस्तो विकासोन्मुख देशमा आर्थिक अस्थिरता, उत्पादन र आपूर्तिमा कमजोरी, सरकारी अनुगमनको अभाव र व्यापारीहरूको स्वार्थी व्यवहारका कारण बजारमा मूल्यवृद्धि बारम्बार हुने गरेको छ।यसले उपभोक्ताको जीवनयापन कठिन बनाउँछ र उपभोक्ता माथि हुने शोषण अझ बढाउँछ।

नेपालमा दैनिक उपभोग्य वस्तु जस्तै चामल, दाल, तेल, नुन, तरकारी, मासु र इन्धन प्रायः प्रत्येक वर्ष महँगिँदै जाने गरेको छ।विशेष गरी चाडपर्व, राजनीतिक अस्थिरता, पेट्रोलियम पदार्थको मूल्यवृद्धि वा आपूर्ति समस्या हुँदा यी वस्तुको मूल्य अनावश्यक रूपमा बढाइन्छ।

उत्पादन भन्दा बढी माग देखाएर र कृत्रिम अभाव सिर्जना गरेर व्यापारीहरूले अधिक नाफा कमाउने गरेका छन्। मूल्यवृद्धि मात्र होइन, गुणस्तरहीन सामान बिक्री गर्नु, तोकिएको भन्दा बढी मूल्य लिनु, नापतौलमा धाँधली गर्नु र म्याद नाघेका वस्तु बेच्नु जस्ता क्रियाकलापले उपभोक्तामाथि प्रत्यक्ष शोषण गर्दछ। बजारमा सरकारी नियन्त्रण र अनुगमन कमजोर भएकाले व्यापारीहरूले सजिलै उपभोक्तालाई धोका दिन सक्छन्। विशेष गरी ग्रामीण क्षेत्रका उपभोक्ताले विकल्प नपाउने हुँदा उनीहरू अझ बढी शोषित हुने अवस्था रहन्छ।

उत्पादन भन्दा बढी उपभोग, आयातमा अत्यधिक निर्भरता, आपूर्ति व्यवस्थापनको कमजोरी, सरकारी अनुगमनको अभाव, व्यापारीहरूको मिलेमतो र कालोबजारीले मूल्यवृद्धि र उपभोक्ता शोषण बढाउने गरेका छन्। यसलाई नियन्त्रण गर्न सरकार र उपभोक्ता दुवैले सचेत रहन आवश्यक छ। साथै, चाडपर्वको रमाइलो समयमा जुवा र मदिरा दुरुपयोग बढ्ने गरेको छ, जसले घरायसी विवाद, झगडा र सडक दुर्घटनाको सङ्ख्या पनि बढाउने गरेको छ।

चाडपर्वको समयमा शहरमा फोहोरको मात्रा उल्लेखनीय रूपमा बढ्छ। प्लास्टिकको अत्यधिक प्रयोग, मासुजन्य फोहोर र यसको उचित व्यवस्थापन नहुँदा वातावरणमा प्रदूषण बढ्ने गर्दछ। ग्रामीण क्षेत्रमा पनि नदी, कुलो र खुला स्थानमा मासुजन्य फोहोर फ्याँक्दा सरसफाइमा समस्या उत्पन्न हुन्छ। चाडलाई सबैको पर्व भनिए पनि कतिपय सीमान्तकृत र दलित समुदाय अझै सामाजिक व्यवहारमा अलग्गै राखिएका छन्।

धनी र गरिबबीचको असमानता यस पर्वमा अझ स्पष्ट देखिन्छ।सम्पन्न वर्गले विलासी खर्च गर्ने भए पनि गरिब परिवारका लागि दशैं आर्थिक दबाब र तनावको पर्व बन्न पुग्छ।

यी समस्या हरेक वर्ष दोहोरिँदै आएको हुँदा सरकारले र सम्बन्धित निकायहरूले विशेष योजना बनाउन आवश्यक देखिन्छ।विशेषज्ञहरूले यातायात व्यवस्थापन कडाइका साथ गर्न, बजारमा प्रभावकारी अनुगमन लागू गर्न, सडक सुरक्षामा ध्यान दिन, फोहोर व्यवस्थापन सुधार्न र स्वास्थ्य सचेतनामा जोड दिनुपर्ने सुझाव दिएका छन्। साथै, नागरिकहरूले जुवा–सट्टेबाजी, अत्यधिक मदिरा सेवन र अपव्यय घटाएर सचेत भएर पर्व मनाएमा दशैं अझ सुरक्षित र सुसंस्कृत बन्न सक्ने देखिन्छ।