अम्विका दाहाल/काठमाडौं (पहिचान) जेठ १ -नील हिरा समाजले समलिंगी तेश्रोलिंगी घृणा विरुद्धको अन्तराष्ट्रिय दिवसलाई राष्ट्रिय दिवसको रुपमा मनाउन सरकारसँग माग गरेको छ । काठमाण्डुमा पत्रकार सम्मेलन गरेर समाजले समलिंगी तेश्रोलिंगी घृणा विरुद्धको दिवसलाई राष्ट्रिय दिवसको मान्यता दिन माग गरेको हो । १९९० मे १७ मा विश्व स्वास्थ्य संगठनले समलिंगी तेश्रोलिंगी हुनु मानसिक रोग नभएको घोषणा गरेको थियो । संगठनले १९९० भन्दा अगाडि समलिंगी तेश्रोलिंगी हुनुलाई मानसिक रोगको सूचिमा राखेको थियो ।
विश्व स्वास्थ्य संगठनको घोषणा पछि नेपाल सहित विभिन्न देशले अन्तराष्ट्रिय आन्दोलनमा सहभागी हुनका लागि सन् २००६ मे १७ मा समलैगिंक घृणा विरुद्धको अन्तराष्ट्रिय दिवस मनाउँदै आएका छन् । यो दिवसलाई यूरोपका स्पेन, वेल्जियम, बेलायत, मेक्सिको, कोस्टारिका, नेदरल्यान्ड, फ्रान्स, लक्जम्बर्ग, ब्राजिल लगायतका मुलुकका संसदबाट आधिकारीक मान्यता प्रदान गरिएको छ ।
पत्रकार सम्मेलनमा समाजकी कार्यवाहक कार्यकारी निर्देशक मनिषा ढकालले समलिंगी तेश्रोलिंगी माथि हुँदै आएको विभेद अन्त्य गर्न हरेक बर्ष दिवस मनाउँदै आएको जानकारी दिइन । घर, परिवार, समाज र राज्यले समान व्यवहार नगरेका कारण हेर्ने दृष्टिकोण अझै संकुचित छ ढकालले भनिन, सदियौ देखि भोग्दै आएको विभेद अन्त्य गर्न पत्रकार जगतले कलम चलाएर सहयोग गरिदिनु पर्र्यो । ढकालले अधिकार प्राप्तीको अभियानलाई सार्थक बनाउन र आफूहरुको अस्तित्व प्रमाणित गर्न समलिंगी तेश्रोलिंगीको घृणा विरुद्धको दिवस मनाउने गरिएको जानकारी दिइन । उनले दिवसका अवसरमा भोली शुक्रबार वेलायती दूतावासमा झण्डोत्तलन हुने र दिउँसो १ बजे राष्ट्रिय नाँचघरमा नाटक मञ्चन गरिने जानकारी पनि दिइन ।
समाजकी मानवअधिकार विभाग प्रमूख भूमिका श्रेष्ठले अधिकार प्राप्तीको अभियानमा नेपाल दक्षिण एसियामै अगाडि रहेको बताइन । तर संविधानसभामा आफ्नो समूदायको प्रतिधित्व नगराएकाले अधिकार प्राप्तीको अभियानमा चुनौती थपिएको श्रेष्ठको भनाई छ । १४ बर्षदेखिको अभियान यहाँ सम्म त आयो श्रेष्ठले भनिन, संविधानसभामा एक जना पनि समलिंगी तेश्रोलिंगीको प्रतिनिधित्व नहुँदा १४ बर्षको अभियानमा धक्का लाग्ने हो कि भन्ने शंका छ ।
अघिल्लो संविधानसभामा समलिंगी तेश्रोलिंगीको प्रतिनिधित्व सुनिलवावु पन्तले गरेपनि अहिलेको संविधानसभामा एक जनाको पनि प्रतिधित्व नहुनु दुखद भएको श्रेष्ठले बताइन । उनले दलहरुको सिफारिसमा मन्त्रीपरिषदले मनोनित गर्ने २६ जनामा कम्तीमा एक जना समलिंगी तेश्रोलिंगीको प्रतिनिधित्व गराउन दलहरुलाई आग्रह गरिन । सबै मानव समान हुन भने पनि समलिंगी तेश्रोलिंगीलाई अझै पनि घृणाको पात्र बनाएर विभेद भइरहेको श्रेष्ठको भनाई छ । केही व्यक्तिमा रहेको निरंकुश सोचका कारण अधिकार प्राप्तीको अभियानमा चुनौती थपिएको श्रेष्ठले बताइन ।
अधिवक्ता सुजन पन्तले समलिंगी विवाह बारेको प्रतिवेदन छिट्टै सार्वजनिक हुनुपर्ने माग गरे । पन्तले समलिंगी विवाहलाई मान्यता दिए नेपाल विश्वमा १६ औ राष्ट्र बन्ने बताए । अघिल्लो संविधानसभाको मौलिक हक अधिकार तथा निर्देशक सिद्धान्त समितिको मस्यौदामा विवाद रहित रुपमा लेखिएको यौनिक अभिमुखीकरण अहिलेको संविधानसभाले स्वीकारेर नयाँ संविधानमा लेखिए नेपाल छैटौ देश हुने बताए । अधिवक्ता पन्तले सर्वोच्च अदालतले २०६९ कार्तिक १९ गते उमेर पुगेका व्यक्ति इच्छा अनुसारसँगै बस्न पाउने फैसलाले समलिंगी विवाहलाई मान्यता दिने बाटो खुलाएपनि समलिंगी विवाहबारेको प्रतिवेदन नआउँदा केही अन्यौल देखिएको बताए । उनले प्रतिवेदन सकारात्मक आउने विश्वास व्यक्त गरे ।
समलिंगी पुरुष विश्वराज अधिकारीले पुरातनवादी सोचको कालो पर्दा च्यातिनु पर्ने बताए । अधिकारीले पुरातनवादी सोच अन्त्य गरेर समलिंगी तेश्रोलिंगीलाई पनि विकासको मुलधारमा ल्याउनु पर्ने बताए । लोप हुन लागेका जनावरलाई संरक्षणको व्यवस्था छ, मान्छेलाई छैन किन ? अधिकारीले भने, हामी समलिंगी तेश्रोलिंगीलाई जनावर भन्दा तल्लो स्तरको व्यवहार गर्दा मलाई धेरै दुख लागेको छ । तेश्रोलिंगी विष्णु अधिकारीले अधिकार विहिन बनाइरहने घर, परिवार, समाज र राज्यलाई खवरदारीका लागि सहयोग गर्न पत्रकारहरुलाई आग्रह गरे ।