काठमाडौँ : भुटानका राजा रानीको औपचारिक भारत भ्रमणमा १४ बुँदे संयुक्त वक्तव्य जारी भएको छ। भारतीय विदेश मन्त्रालयले भुटानका राजा जिग्मे खेसर नामग्याल वाङ्चुकको भारत भ्रमणबारे १४ बुँदे संयुक्त वक्तव्य सार्वजनिक गरेको हो।

भुटानका राजाको भ्रमणले दुई देशबीच नियमित उच्चस्तरीय आदानप्रदानको लामो समयदेखिको परम्परालाई सुदृढ गरेको मन्त्रालयले बताएको छ। राजाको भ्रमणले दुवै देशलाई द्विपक्षीय सहयोगको सम्पूर्ण आयामको समीक्षा गर्ने र भारत र भुटानबीचको घनिष्ठ द्विपक्षीय साझेदारीलाई अगाडि बढाउने अवसर प्रदान गरेको विदेश मन्त्रालयले जारी गरेको संयुक्त वक्तव्यमा उल्लेख छ।

जिग्मे खेसर नामग्याल वाङ्चुक र रानी जेट्सुन पेमा वाङ्चुक भारतको औपचारिक भ्रमणका लागि बिहीबार दिल्ली गएका थिए। भुटानका राजा रानीका साथमा ऊर्जा तथा प्राकृतिक स्रोत मन्त्री जेम छिरिङ, र शाही सरकारका वरिष्ठ अधिकारीहरू थिए।

भुटानी राजालाई भारतीय विदेश मन्त्री डा. एस जयशंकरले इन्दिरा गान्धी अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा स्वागत गरेका भुटानको सरकारी प्रसारण सेवाले जनाएको छ। विदेश मन्त्री जयशंकरसँग पनि भुटानी राजाले भेट गरे।

भ्रमणको क्रममा भुटानका राजा र भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीबीच द्विपक्षीय सहयोग, पारस्परिक हितका क्षेत्रीय र विश्वव्यापी मुद्दाहरू समेटेर छलफल भएको संयुक्त वक्तव्यमा उल्लेख छ। मोदीले भुटानी राजासँग २०२४ मार्चमा भएको भेटबारे समीक्षा गरे। सहयोगका विविध क्षेत्रहरू समेट्न नियमित उच्चस्तरीय भ्रमण र परामर्शलाई स्वागत गरे।

उनीहरूले व्यापार तथा आर्थिक सम्पर्क, पूर्वाधार, ऊर्जा, सीप विकास, शिक्षा, स्वास्थ्य, सांस्कृतिक सम्पदा, क्षमता निर्माण, खेलकुद, युवा आदानप्रदान, डिजिटल अर्थतन्त्र, ई–मोबिलिटी, अन्तरिक्षलगायतका क्षेत्रमा दुई देशबीच विस्तार भइरहेको साझेदारीको सकारात्मक मूल्याङ्कन गरेका भारतीय विदेश मन्त्रालयले जारी गरेको संयुक्त वक्तव्यमा उल्लेख छ।

भुटानका राजा र भारतका प्रधानमन्त्रीले द्विपक्षीय सम्बन्धको उत्कृष्ट अवस्थाप्रति सन्तुष्टि व्यक्त गरे। यी उदाहरणीय सम्बन्धलाई थप सुदृढ गर्ने प्रतिबद्धता दोहोर्‍याए। राजाले भुटानको सामाजिक–आर्थिक विकासका लागि भारत सरकारले प्रदान गरेको सहयोगको लागि प्रशंसा व्यक्त गरे।

प्रधानमन्त्री मोदीले भुटानसँगको मित्रता र सहयोगको स्थायी सम्बन्धप्रति भारतको अटल प्रतिबद्धतालाई पुनः पुष्टि गरे। शाही सरकारको प्राथमिकता र राजाको भिजन अनुसार भुटानको सामाजिक–आर्थिक विकासलाई निरन्तर र पूर्ण समर्थन गर्ने मोदीले दोहोर्‍याए।

भुटानी पक्षले १३ औँ पञ्चवर्षीय योजना (२०२४–२९) अन्तर्गत भुटानको विकासमा सहयोग र भुटानको शाही सरकारको आर्थिक प्रोत्साहन कार्यक्रमको लागि भारतको समर्थनलाई धन्यवाद दिए।

भुटानी राजाले भारतीय प्रधानमन्त्रीसँग गेलेफु माइन्डफुलनेस सिटी विशेष प्रशासनिक क्षेत्रका लागि आफ्नो दृष्टिकोण कार्यान्वयनमा भएको प्रगतिबारे जानकारी गराए। भारत र भुटानले दुई देशका जनता र क्षेत्रको हितका लागि यस परियोजनामा कसरी मिलेर काम गर्न सक्छन् भन्ने कुरा राखे।

प्रधानमन्त्रीले भुटान र सीमा क्षेत्रमा पनि समृद्धि र कल्याण ल्याउने र दुई देशबीचको आर्थिक र लगानी सम्बन्धलाई अझ सुदृढ पार्ने गेलेफु माइन्डफुलनेस सिटी परियोजनाका लागि भारतको निरन्तर सहयोगको आश्वासन दिए।

भुटानी राजाले जातीय सफाया गरेको ठाउँ हो गलेफु। भुटानी नागरिकलाई देश निकाला गरेर खाली गराएको जमिनमा मेगासिटी बनाउन भुटानी राजाले भारतसँग सहयोग मागे। भारतीय प्रधानमन्त्री मोदीले पनि आश्वासन दिए।

तर, आफ्ना नागरिकलाई शरणार्थी बन्न बाध्य पारेर हडपेको जमिन नेपाली भाषी भुटानी नागरिकको थियो भन्ने मोदीलाई भुटानी राजाले सुनाएनन्। भुटानी राजाले नेपालका पूर्वराजा ज्ञानेन्द्र शाहसँग गेलुफु मेगासिटी परियोजनाका लागि सहयोग मागेका थिए।

मार्च २०२४मा प्रधानमन्त्री मोदीको भुटान भ्रमणको क्रममा जारी गरिएको भारत–भुटान ऊर्जा साझेदारी सम्बन्धी संयुक्त भिजन स्टेटमेन्टमा विस्तृत रूपमा पारस्परिक रूपमा लाभदायक सहयोगलाई सुदृढ पार्ने आफ्नो प्रतिबद्धतालाई पुनः पुष्टि गर्दै उनीहरूले ऊर्जा क्षेत्रमा रणनीतिक साझेदारीमा हालैका प्रगतिहरूको समीक्षा भने गरे।

उनीहरूले १०२० मेगावाटको पुनतसाङ्छु–२ जलविद्युत आयोजना सम्पन्न हुने क्रममा रहेकोमा सन्तुष्टि व्यक्त गर्दै निकट भविष्यमा सञ्चालनमा आउने अपेक्षा गरे। पुनतसाँछु–१ जलविद्युत् आयोजनाको काम चाँडो सम्पन्न गर्नुपर्नेमा उनीहरू सहमत भए। दुवै पक्षले जलविद्युत क्षेत्रमा सहयोगको महत्त्व र जलाशययुक्त जलविद्युत आयोजनालगायत नयाँ आयोजनाका लागि तत्काल मोडालिटीलाई अन्तिम रूप दिनेलगायतका लागि यसलाई अगाडि बढाउने आफ्नो प्रतिबद्धता दोहोर्‍याए।

दुई नेताहरूले पूर्वी भुटान र आसामको छेउछाउका सीमावर्ती क्षेत्रहरूमा पर्यटन र आर्थिक गतिविधिलाई बढवा दिन सक्ने दारंगा, असममा एकीकृत जाँच चौकी खोलिएकोमा सन्तुष्टि व्यक्त गरे।

उनीहरूले सन्तुष्टिका साथ नोट गरे कि पहिलेका बैठकहरूमा सहमत भएका धेरै पहलहरू, जस्तै सीमापार जडान र पूर्वाधार परियोजनाहरू, क्रस बोर्डर रेल लिङ्कहरू स्थापना र डिजिटल कनेक्टिभिटीलाई बढवा सहित, स्थिर रूपमा अगाडि बढिरहेका छन्। दुवै पक्षले द्विपक्षीय व्यापार र वाणिज्यमा थप सुधारका लागि हालैका निर्णयहरू उल्लेख गरे।

भारतीय विदेश मन्त्रालयले सार्वजनिक गरेको १४ बुँदे संयुक्त वक्तव्यमा भुटानी शरणार्थीको एउटै शब्द परेको छैन। भुटानी राजा भारत भ्रमण सकेर शुक्रवार स्वदेश फर्कदैछन्। फर्कँदा उनले काठमाडौँ त्रिभुवन विमानस्थललाई ट्रान्जिट बनाएका छन्। उनी स्वयम्भू र बौद्ध पुगेर शुक्रवार नै भुटान फर्कदैछन्।