काठमाडौं : भुटानका राजा जिग्मे खेसर नामग्याल वाङचुकले आइतबार मेगासिटी परियोजनाको घोषणा गर्दै छन्। मेगासिटी नेपाली भाषी भुटानी लखेटिएको गेलेफुमा निर्माण हुनेछ।

यद्यपि यस परियोजनाको औपचारिक घोषणा हुन बाँकी छ। भुटानी बासिन्दाहरूमा यो गोप्य छ। तर, गेलेफुका किसानहरूमा विस्थापन हुने डर छ। राजाले परियोजनाको लागि बाटो बनाउन परिवारहरूलाई जबरजस्ती स्थानान्तरण गर्ने डर उनीहरूमा छ। उनीहरू बच्न सक्रिय रूपमा प्रयास गरिरहेका छन्।

गेलेफुका किसानको डरहरू हालको विगतको कालो इतिहासमा निहित छन्, जहाँ १९८० र १९९० को दशकमा भुटानी सरकारले ५० प्रतिशत नेपाली भाषिक जनसङ्ख्यालाई हिंसात्मक रूपमा निष्कासन गरेको थियो।

भुटानबाट खेदिएकाहरू अहिले पनि नेपाल, भारतमा शरणार्थीका रूपमा बसेका छन्। अधिकांश विश्वका विभिन्न देशमा पुनर्स्थापित भएका छन्। ह्युमन राइट्स वाचले भुटानका जेलमा अझै पनि राजनीतिक अभियोगमा ३० भन्दा बढी कैदीहरूको नाम सार्वजनिक गरेको छ।

भुटानी राजा आफ्ना थप नागरिकलाई अनागरिक बनाएर देश निकाल्ने योजनामा लागिरहेको आरोप लागेको छ। देश निकाला गरेका नागरिक भने फिर्ती भएर आफ्नै थातथलोमा पुग्न नेपाल, भारतसहित अन्तर्राष्ट्रिय समुदायसँग गुहार मागिरहेका छन्।

राजा खेसर वाङचुक भने आफ्ना नागरिकलाई थप शरणार्थी बनाउने गरी ‘मेगासिटी’ परियोजनाको घोषणा गर्दै छन्। नेपालको शरणार्थी शिविर देखि अमेरिका, अस्ट्रेलिया, क्यानडा सहित देशमा पुगेका नागरिकको श्रीसम्पत्तिमा भुटानी राजाले परियोजना लन्च गराउन लागेका हुन्।

अमेरिकी प्रतिष्ठित पत्रिका फोब्सका अनुसार भुटानी राजा वाङचुकले आइतबार एक शाही सम्बोधनमा आधिकारिक रूपमा ‘मेगासिटी’ घोषणा गर्नेछन्। भुटानको ११६ औँ राष्ट्रिय दिवसमा थिम्पुमा आयोजित सार्वजनिक उत्सवसँगै यो घोषणा हुन लागेको हो।

यसले भुटानको लगभग ८ लाख नागरिकहरूको कडा विरोधको सामना गर्न सक्ने अनुमान गरिएको छ। अप्रिलमा भुटानी राजा भारतीय राष्ट्रपति द्रौपदी मुर्मु र प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीसँग भेट्न नयाँ दिल्ली गएका थिए। उनीहरूले दुई देशबीच लामो समयदेखि रोकिएको गेलेफु विशेष आर्थिक क्षेत्र र लामो समयदेखि रोकिएको रेलमार्ग निर्माणबारे छलफल गरेका थिए।

गेलेफुको मेगासिटी परियोजनामा लगानी गर्न विश्वका केही धनी र शक्तिशाली व्यक्तिहरू भुटानको कक्षमा पुगेका छन्। नोभेम्बरमा नयाँ दिल्लीको आफ्नो दोस्रो यात्राको क्रममा राजाले भुटानमा विकासका अवसरहरूबारे छलफल गर्न अदानी समूहमा संस्थापक र अध्यक्ष भारतीय अर्ब पति गौतम अदानीसँग अदालतमा भेट गरे। अदानीले इन्स्टाग्राममा उनीहरूको बैठकको फोटो सेयर गरेका थिए।

भुटान जान चाहने भुटानी शरणार्थीहरूलाई भुटान सरकारले ससम्मान फिर्ता लगेर मात्रै मेगासिटी अगाडि बढाउनु पर्ने भुटानी राजबन्दी रिहाका लागि अन्तर्राष्ट्रिय अभियानका संयोजक राम कार्कीले माग गरेका छन्।

‘भुटानी शरणार्थीको जमिन यथास्थितिमा राखिदिनु, अरू नै जमिनमा मेगासिटी बनाउन म भुटानी राजालाई सुझाव दिन्छु,’कार्कीले भने,‘जबसम्म भुटानी शरणार्थी ससम्मान घर फिर्ती हुँदैनन्, तबसम्म उनीहरूको जमिन यथास्थितिमा राख्नुपर्छ।’

अन्तर्राष्ट्रिय मान्यतालाई ध्यानमा राखेर भुटानले यस्ता मेगासिटी जस्ता स्थायी संरचना निर्माण गर्नुपर्ने संयोजक कार्कीले बताए।