टेकनाथलाई रिहा गर्न माग गर्दै भुटानी सङ्घसंस्थाले निकाले अपिल

पहिचान मिडिया
बुधबार, जेष्ठ १७ २०८०

काठमाडौं : नक्कली भुटानी शरणार्थी प्रकरणमा सक्कली शरणार्थी नेता टेकनाथ रिजाललाई पक्राउ गरेको विरोधमा विभिन्न सङ्घसंस्थाले आपत्ति जनाएका छन्। उनीहरूले रिजाललाई तत्काल रिहाइ गर्न माग गरेका छन्।

नक्कली शरणार्थी प्रकरणले नेपालको छविलाई ध्वस्त पारेको तथा आफ्नो आसन्न सङ्कटको स्थायी समाधान खोज्ने वास्तविक भुटानी शरणार्थीहरूको सम्भावनालाई गम्भीर असर पारेको नेपाल सहित युरोपमा रहेका विभिन्न सङ्घसंस्थाको ठहर छ।

अमेरिकामा रहेको भुटनीज कम्युनिटी अफ सेन्ट्रल ओहायो, बेलायतमा रहेको भुटनीज वेलफेयर एसोसिएसन (युके), नेदरल्याण्डमा रहेको ग्लोबल क्याम्पेन फर द रिलिज अफ पोलिटिकल प्रिजनर्स इन भुटान, अस्ट्रेलियामा रहेको सदर्न तस्मनिया इंक, अमेरिकाकै भुटनीज कम्युनिटी अफ लेक्सिंगटन, केन्टकी, भुटानी क्यानेडियन एसोसिएसन (क्यानडा), न्युजिल्याण्डको भुटानी समुदाय तथा भुटानी अध्येता नेपालले संयुक्त विज्ञप्ति निकालेर यस विषयमा छानबिन गरी अपराधमा संलग्न प्रभावशाली व्यक्तिहरूलाई कारबाही गरेकोमा नेपाल सरकारको प्रशंसा समेत गरेको छ।

तर, यस प्रकरणमा भुटानी मानवअधिकारवादी नेता टेकनाथ रिजालको गिरफ्तारी अविश्वसनीय र सन्दिग्ध रहेको उनीहरूले ठहर गरेका छन्। कथित व्यक्तिहरूले नियोजित षड्यन्त्र गर्दै उहाँको छवि धमिलो पार्न खोजेको भन्दै रिजालमाथि मात्रै दोष थोपरेर शक्तिशाली अपराधीहरूलाई बचाउने प्रपञ्च देखिएको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ।

शरणार्थी समुदायका नेतालाई यस्तो गलत आरोप लगाउनु निन्दनीय भएको विज्ञप्तिमा उल्लेख छ। रिजालको स्वास्थ्य नाजुक रहेको र भुटानी जेलबाट रिहा भएदेखि मानसिक स्वास्थ्यसँग सङ्घर्ष गरिरहेका रिजालको अविलम्ब रिहाइको माग गरिएको छ।

नक्कली शरणार्थी प्रकरणमा पक्राउ परेकाहरूको जिल्ला अदालत काठमाडौँमा बयान चलिरहेको छ। सरकारी वकिलको कार्यालय काठमाडौँले दर्ता गरेको अभियोग अनुसार रिजालको बयान हुन भने बाँकी नै छ। उनलाई पक्राउ गरेर दरबारमार्ग प्रहरी हिरासतमा राखिएको छ।

संयुक्त वक्तव्य

हामी निम्न भुटानी (शरणार्थी) सामुदायिक संस्थाहरूको प्रतिनिधि गर्दै हाम्रा नेता टेक नाथ रिजाललाई नक्कली भुटानी शरणार्थी बनाउने गैर कानुनी गिरोहमा संलग्न अपराधमा तानिएकोमा घोर आपत्ति र चिन्ता व्यक्त गर्छौँ। यस जघन्य कार्यले नेपालको छविलाई ध्वस्त पारेको छ र आफ्नो आसन्न सङ्कटको स्थायी समाधान खोज्ने वास्तविक भुटानी शरणार्थीहरूको सम्भावनालाई गम्भीर असर पारेको छ।

यस विषयमा छानबिन गरी यस अपराधमा संलग्न प्रभावशाली व्यक्तिहरूलाई कारबाही गरेकोमा नेपाल सरकारको प्रशंसा गर्दै यस घोटालाको सम्बन्धमा भुटानी मानवअधिकारवादी नेता टेक नाथ रिजालको हालैको गिरफ्तारी अविश्वसनीय र सन्दिग्ध छ।

भुटानी शरणार्थीहरूको नाम र अंशमा हुने अपराधको गम्भीरतालाई नियाल्दा, मानवअधिकारका लागि समर्पित अविभक्त र भुटानमा लोकतान्त्रिक परिवर्तनका कट्टर समर्थक रिजाललाई आरोप लगाउँदै केही कथित व्यक्तिहरूले नियोजित षड्यन्त्र गरेका हुन्।

उहाँको छवि धमिलो पार्न, सबै दोषहरू उहाँ माथि थोपरेर र शक्तिशाली अपराधीहरूलाई बचाउने प्रपञ्च देखिन्छ। उनी नेपाल सरकारको दयामा बाँचिरहेका छन् र उनलाई अहिले सबैभन्दा बढी सहयोगको आवश्यकता छ।

हामी, रिजालको पृष्ठभूमि र विगतमा न्यायको अटुट प्रयासमा उनले सामना गर्नु भएका चुनौतीहरूप्रति ध्यानाकर्षण गराउन चाहन्छौँ। सन् १९८० को दशकको उत्तरार्धमा, उनले नेपालमा शरण मागे, तर दुःखको कुरा, उनलाई पक्राउ गरी १९८९ मा जबरजस्ती भुटान सुपुर्दगी गरियो। पछि, रिजालले भुटानी जेलमा आजीवन कारावास, शारीरिक र मनोवैज्ञानिक यातना सहेर अन्ततः अन्तर्राष्ट्रिय दबाबमा एक दशकको कारावास पछि रिहाइ गरिए र शरण खोज्दै फेरी नेपाल पसे।

अहिले फेरि उनी पक्राउ परेका छन्, यस पटक ऊनीमाथि भ्रष्टाचार र नेपाली नागरिकलाई कागजी भुटानी शरणार्थी बनाएको अपराधको आरोप लगाइएको छ। शरणार्थी समुदायका नेतालाई यस्तो गलत आरोप लगाउनु निन्दनीय छ।

हामी, संयुक्त राज्य अमेरिका र विश्व भरका भुटानी (शरणार्थी) समुदायहरू श्री रिजालको गिरफ्तारीको वरपरका परिस्थितिहरूका सम्बन्धमा हाम्रो चिन्तालाई दृढतापूर्वक व्यक्त गर्छौँ। हामीलाई भय छ उनलाई अन्याय पूर्ण बलिपशु बनाइँदै छ, र हाम्रो प्राथमिक चिन्ता उनले उचित न्याय पाउने हुन कि होइनन् भन्ने हो।

रिजालको स्वास्थ्य नाजुक छ र भुटानी जेलबाट रिहा भएदेखि उनले मानसिक स्वास्थ्यसँग सङ्घर्ष गरिरहेका छन्। रिजाललाई प्रभावकारी रूपमा आफ्नो प्रतिनिधित्व गर्न वा उहाँ माथि लगाइएको भ्रष्टाचार आरोपको जटिल प्रकृतिलाई पूर्ण रूपमा बुझ्नको लागि आवश्यक सहयोग उपलब्ध गराउन हामी तुरुन्त अनुरोध गर्दछौँ।

यसबाहेक, हामी स्थायी समाधानको रूपमा स्वदेश फिर्ता, स्थानीय एकीकरण, र पुनर्वासको लागि प्रतीक्षारत बाँकी शरणार्थीहरूको सम्भावनाहरूमा यस काण्डले प्रतिकूल प्रभाव पार्ने देख्छौ। हाम्रा नेतालाई अनैतिक रूपमा मार्ग च्युत गरेर, तीन दशकदेखि शिविरमा शरण खोजेका वास्तविक शरणार्थीहरूको प्रतिष्ठालाई यस गतिविधिले गम्भीर रूपमा कलङ्कित गरेको छ।

तसर्थ, रिजालको अविलम्ब रिहाइको लागि, नेपाली नागरिकहरूलाई भुटानी शरणार्थी बनाउने नियतले गरेको कार्यको भर्त्सना गर्दै घटनामा संलग्न दोषीहरूलाई छिट्टै कानुनी कठघरामा ल्याइने विश्वासका साथ चलिरहेको अनुसन्धानलाई समर्थन गर्न हस्ताक्षरकर्ता हार्दिक आह्वान गर्दछौ।

रिजालको नाजुक स्वास्थ्य अवस्था, मानसिक समस्या, बढ्दो उमेर र जोखिम तथा उहाँ विरुद्धको षडयन्त्रलाई ध्यानमा राखी उहाँलाई अविलम्ब रिहा गर्न नेपाल सरकारसँग संयुक्त रूपमा अनुरोध गर्दछौँ। यदि आवश्यक भएमा, उहाँलाई अनुसन्धान प्रक्रियाको क्रममा आवश्यक पर्दा अदालतमा उपस्थित हुन आग्रह गर्न सकिन्छ।

हामी सरकारलाई छिटो, पारदर्शी र निष्पक्ष न्यायिक प्रक्रिया सुनिश्चित गर्न र रिजालको पछि लाग्ने, उहाँको नेतृत्व र नेपालमा रहेका भुटानी शरणार्थीहरू र भुटानी प्रवासीहरूको मुद्दालाई बरबाद गर्न सक्रिय सबैलाई अदालतमा पेस गर्न आग्रह गर्छौँ।

निम्नद्वारा अनुमोदित

भुटनीज कम्युनिटी अफ सेन्ट्रल ओहायो (संयुक्त राज्य अमेरिका)

भुटनीज वेलफेयर एसोसिएसन (युके)

ग्लोबल क्याम्पेन फर द रिलिज अफ पोलिटिकल प्रिजनर्स इन भुटान (द नेदरल्यान्ड्स)

सदर्न तस्मनिया इंकको भुटानी सामुदायिक सङ्गठन (अस्ट्रेलिया)

भुटनीज कम्युनिटी अफ लेक्सिंगटन, केन्टकी (संयुक्त राज्य अमेरिका)

श्री भानु ढुङ्गाना, का पूर्व अध्यक्ष, भुटानी क्यानेडियन एसोसिएसन (क्यानडा)

श्री भोजराज सुब्बा, अध्यक्ष , न्युजिल्याण्डको भुटानी समुदायका (न्युजिल्याण्ड)

डा. गोविन्द रिजाल, भुटानी अध्येता (नेपाल)

सम्बन्धित समाचार

नक्कली शरणार्थी : बयान दिन आनाकानी, ‘बिरामी भए, सन्चो छैन’ भन्ने बहाना

भुटानी शरणार्थीले खोजे भारतीय सहयोग, गराए प्रधानमन्त्रीको ध्यानाकर्षण